چه نوری برای مطالعه مناسب است؟ نور سفید یا زرد؟ چه نوری برای استراحت یا کار مناسب است؟ چگونه و با چه معیاری رنگ نور مناسب اعم از آفتابی و یا مهتابی و … را برای محیطمان انتخاب کنیم؟ آیا این انتخاب کاملا بستگی به سلیقه ما دارد؟ احساسی که انواع مختلف دمای رنگ نور به کاربر می دهد چگونه است؟
در این مقاله از آریا تابان تلاش میکنیم تا حد ممکن به سوالات بالا پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.

هنگام خرید، به دمای رنگ لامپ که روی جعبه و بدنه آن نوشته شده، دقت کنید!

برای لامپ‌های خانگی ۳ رنگ اصلی داریم و هر کارخانه‌ای برای این رنگ‌ها اسمی گذاشته است. در هنگام خرید لامپ برای اینکه با نام‌های مختلفی چون نورِ روز، سفید یخی، آفتابی، سفید گرم، سفید سرد و … سردرگم نشوید، به عدد دمای رنگ لامپ دقت کنید.

اگراین عدد در حدود ۳۰۰۰K بود، رنگ نور به آفتابی شبیه است. اگر عدد دمای رنگ به ۶۰۰۰K نزدیک بود، رنگ نور آن به سفید نزدیک است و و اعداد میانی، به رنگ‌های بین آفتابی و سفید نزدیکند.

دمای رنگ

برای مشخص کردن نورها و رنگ‌ها از دمای جسم سیاهی که آن را تولید می‌کند، استفاده می‌کنند. دمای رنگ یا درجه حرارت رنگ که با واحد کلوین سنجیده می‌شود ، بیان‌کننده روشنی و رنگ نور است.

پدیده ترکیب رنگ‌های مختلف با طول موج‌های متفاوت و تشکیل یک نور جدید را درجه حرارت رنگ می‌نامند و آن را با واحد کلوین (K) می سنجند. هرچه درجه کلوین بالاتر باشد، نور متصاعد‌ شده خنک‌تر و روشن‌تر خواهد بود و به همین نحو درجه کلوین پایین‌تر بیانگر نورهای گرم مانند زرد و قرمز است.

تعریف علمی دمای رنگ

اگر جسم سیاه گرم شود، در دماهای مختلف نورهای متفاوتی ایجاد می‌کند و این نورها تمام طیف مرئی را پوشش می‌دهند.

برای توضیح این تعریف، رنگ فلز گداخته را در نظر بگیرید، وقتی یک تکه فولاد گداخته می‌شود، در ابتدا رنگ آن قرمز تیره بوده و وقتی که گرم‌تر شود دارای رنگی بین آبی و سفید می‌گردد. این پدیده رابطه بین دما و رنگ را نشان می‌دهد.

با بالاتر رفتن دما رنگ فلز گداخته به آبی مایل به بنفش تبدیل شده و سرانجام اشعه ماوراء بنفش نامرئی ساطع می‌کند. وقتی قطعه فلز از منبع حرارت دور شود، رنگ آن زرد، سپس نارنجی و قرمز می‌شود.

بنابراین دمای رنگ براساس رنگ تابیده شده از جسمی سیاه در دمای معین تعریف شده است و بر حسب درجه کلوین بیان‌می شود. دمای رنگ بیشتر از 4000 درجه کلوین به عنوان نور سرد و دمای رنگ پایین تر از 3000 درجه کلوین به عنوان نور گرم در نظر گرفته می‌شود.
رنگ نور یک لامپ ال ای دی LED و چراغ ال ای دی LED با شاخصی به نام دمای رنگ بر حسب کلوین توصیف می‌شود. دمای رنگ برای مشخص کردن رنگ منبع نور از طریق مقایسه آن با رنگ یک جسم سیاه تشعشع‌کننده استاندارد به کار می‌رود.

دمای رنگ بیشتر از ۴۰۰۰ کلوین به عنوان نور سرد و دمای رنگ پایین‌تر از ۳۰۰۰ کلوین به عنوان نور گرم در نظر گرفته می‌شود. به منظور استاندارد کردن نور لامپ‌ها، آنها به سه گروه زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.

رنگ نور آفتابی یا سفید گرم (White Warm (ww:

نور این لامپ‌ها با دمای رنگ کمتر از ۳۳۰۰ کلوین باعث می‌شود که در محیط احساس گرم بودن و آرامش ایجاد شود. رنگ نور این لامپ‌ها مشابه لامپ‌های التهابی است.

این لامپ‌ها برای محیط‌هایی که قرار است فرد در آن به استراحت بپردازد یا در آن احساس آرامش داشته باشد نظیر هتل‌ها، بیمارستان‌ها، اتاق خواب و نشیمن منازل، مهد کودک‌ها و سالن‌های کنفرانس مناسب است.

سفید خنثی یا سفید سرد (White Neutral (wn :

نور این لامپ‌ها با دمای رنگ ۳۳۰۰ تا ۵۰۰۰ کلوین رنگ نوری بین آفتابی و مهتابی است. این لامپ‌ها برای محیط‌های کاری نظیر کارگاه‌ها، دفاتر اداری، نمایشگاه‌ها، سالن‌های ورزشی، سالن انتظار، بانک‌ها، مراکز آموزشی و نیز آشپزخانه منازل ایده‌آل هستند.

رنگ نور مهتابی یا نور روز (White Daylight (wd :

این لامپ‌ها با تولید نوری با دمای رنگ بالاتر از ۵۰۰۰ کلوین بسیار مناسب برای تأمین روشنایی اماکنی هستند که به روشنایی زیاد نیاز دارند. به عنوان مثال: فروشگاه‌ها، سوپر‌مارکت‌ها، صنایع تولیدی، کارخانه‌ها و … می‌توانند از این لامپ‌ها استفاده کنند.
نورهای طبیعی و سرد مانند نور مهتابی یا همان نور سفید، یادآور نور آفتاب ساعات وسط روز است و حس انرژی و شادابی را تداعی می‌کند و به همین دلیل استفاده از این نور برای محیط‌های کارگاهی و کاری بیشتر استفاده می‌شود.

استفاده از نور سفید و مهتابی در دکوراسیون اتاق خواب، باعث اختلال در خواب و خستگی چشم می‌شود. هم چنین برای مطالعه و کارهای چشمی نزدیک باید از نور زرد استفاده کرد.
در دکوراسیون نشیمن و پذیرایی بهتر است از ترکیب نور سفید و زرد استفاده شود، چرا که فعالیت‌های مختلفی بر حسب زمان در این فضا صورت می‌گیرد.

در دکوراسیون آشپزخانه نیز استفاده از ترکیب نور سفید و زرد پیشنهاد می‌شود تا به تعادل رنگی رسیده، رنگ وعده‌های غذایی به درستی مشاهده شوند و به دلیل تنوع فعالیت‌ها چشم دچار خستگی و آسیب نشود.
در دکوراسیون سرویس بهداشتی اغلب از رنگ سفید استفاده می‌شود و نور سفید بر سردی فضا می‌افزاید. در این فضاها هم بهتر است ترکیبی از نور سفید و زرد به کار برده شود.

به طور کلی در بهترین حالت گفته می‌شود که از ترکیب نور زرد و سفید در فضای داخلی منزل استفاده شود.